Dobra wiadomość dla spadkobierców!!!! Zasady dziedziczenia długów spadkowych.

18 października 2015r. weszły w życie przepisy zmieniające w pewnym 
zakresie zasady dziedziczenia długów spadkowych. Te przepisy są korzystne
dla  spadkobierców, którzy nie złożyli oświadczenia w sprawie przyjęcia 
bądź odrzucenia spadku. 

Spadkobierca w momencie powołania do dziedziczenia, może podjąć trzy decyzje:
może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi czyli tzw. przyjęcie proste, może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza lub też spadek odrzucić. Decyzję musi podjąć w terminie sześciu miesięcy od dnia dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy i tym samym zdecydować czy spadek przyjmuje, czy rezygnuje z dziedziczenia i spadek odrzuca. Takie oświadczenie można złożyć przed Sądem lub u notariusza.

Przed zmianą przepisów, w sytuacji, gdy spadkobierca spadku nie odrzucił, przyjmował spadek z pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe czyli przyjmował spadek wprost. Jednakże, gdy spadkobiercą była osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie skutkował przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z pewnym ograniczeniem . Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważało się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Przyczyn braku złożenia odpowiedniego oświadczenia ze strony spadkobiercy może być kilka. Na przykład świadomość iż majątek zmarłego jest tak duży, że nie ma ryzyka, by pełna odpowiedzialność cokolwiek zmieniła dla spadkobiercy. Jeżeli jednak długi spadkodawcy były tak duże, że przewyższały aktywa ( majątek spadkodawcy) to brak stosownego oświadczenia skutkował przyjęcie spadku wprost, czyli bez ograniczenia i tym samym spadkobierca zobowiązany był do spłaty długu bez względu na to jaki majątek uzyskał od spadkodawcy i tym samym odpowiadał całym swoim majątkiem, uzyskanym nawet wiele lat wcześniej. Uzasadnieniem dla takiego kształtu przepisów była ochrona wierzycieli.

Nowe zasady odpowiedzialności

Po zmianie przepisów brak oświadczenia spadkobiercy w terminie będzie jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Po wejściu przepisów w życie każda osoba, nie tylko małoletnia, w razie braku działania odpowiada za długi tylko do wysokości stanu czynnego spadku czyli przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Nowe przepisy weszły w życie 18 października 2015r. Pamiętać jednak należy, że zmienionych przepisów nie stosuje się do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Postępowania sądowe służą jedynie formalnemu potwierdzeniu tego stanu rzeczy.

Pozasądowy wykaz inwentarza

Do systemu prawnego wprowadzono również nową instytucję, tzw. wykaz inwentarza (instytucja niezależna od spisu inwentarza). Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza , może złożyć w sądzie albo przed notariuszem wykaz inwentarza. Wykaz inwentarza składany przed notariuszem zostaje objęty protokołem. Dokument może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę. Należy to zrobić w sądzie spadku lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania składającego wykaz. Wykaz jest składany według ustalonego wzoru, określonego przez Ministra Sprawiedliwości w stosownym rozporządzeniu.

Istota wykazu inwentarza jest podobna do spisu inwentarza: ustalenie wartości spadku, tym samym ograniczenie kwotowe odpowiedzialności spadkobiercy. W myśl nowych przepisów, w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości inwentarza ustalonego w wykazie albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Jednakże takie ograniczenie odpowiedzialności nie ma zastosowania, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku, lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza, lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku. W razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów należących do spadku, przedmiotów zapisów windykacyjnych lub długów spadkowych pominiętych w wykazie inwentarza, składający wykaz uzupełnia go.

Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza, spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem.

Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe, a nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi spadkowe tylko do wysokości różnicy między wartością stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów spadkowych, które spłacił. Natomiast gdyby o innych długach spadkowych wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Nie dotyczy to spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia.